Realizm – Trzeźwe spojrzenie na świat
Realizm to podejście życiowe, które plasuje się między optymizmem a pesymizmem, cechując się trzeźwym spojrzeniem na rzeczywistość. Polega na akceptacji świata takim, jaki jest, bez przesadnych nadziei czy obaw. Według Instytutu Psychologii Zdrowia, realistyczne myślenie i życie są kluczowe zarówno dla osób uzależnionych, jak i tych wolnych od nałogów.
Realistyczne myślenie to umiejętność formułowania konkretnych celów, adekwatnych do możliwości aktualnych i rzeczywistych, nie przeszłych czy wyobrażonych. Nie można się skupiać na przeszłości, żyć tragediami, lub stratami jakich doświadczyliśmy. Ale nie można również żyć w bańce marzeń, wierzyć, że wszystko przyjdzie samo, że nie trzeba podejmować żadnych działań. Jest to podejście, które pozwala rozróżniać, co jest fantazją, marzeniem, a co rzeczywistością, co z kolei pomaga urealniać marzenia i cele.
Pojęcie Realizmu w filozofii
W filozofii to szerokie i wieloaspektowe podejście, które znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach tej nauki. Ogólnie rzecz biorąc, realizm zakłada, że rzeczywistość istnieje niezależnie od naszych myśli, przekonań i percepcji. Istnieje kilka kluczowych odmian realizmu, które warto omówić bardziej szczegółowo.
Realizm metafizyczny to pogląd, że świat zewnętrzny istnieje niezależnie od umysłu i percepcji. Metafizyczni realiści wierzą, że obiekty mają swoje właściwości i istnienie niezależnie od tego, czy są postrzegane przez ludzi. Jednym z kluczowych założeń realizmu metafizycznego jest przekonanie, że istnieje pewna rzeczywistość obiektywna, która jest źródłem naszych doświadczeń.
Tutaj można, by było również wspomnieć o Kocie Schrödingera. (Więcej wkrótce).
Realizm epistemologiczny zakłada, że nasze poznanie rzeczywistości jest możliwe i że możemy mieć prawdziwe przekonania o świecie zewnętrznym. Odrzuca on skrajny sceptycyzm, który twierdzi, że wiedza o świecie zewnętrznym jest niemożliwa. Epistemologiczni realiści wierzą, że za pomocą odpowiednich metod, takich jak nauka, możemy odkrywać prawdy o świecie.
Realizm semantyczny odnosi się do znaczenia języka i zdań. Zakłada, że zdania mogą być prawdziwe lub fałszywe niezależnie od naszych przekonań i że prawda zdania jest zdeterminowana przez to, jak rzeczy mają się w rzeczywistości. Jest to przeciwieństwo antyrealizmu semantycznego, który twierdzi, że prawda jest w jakiś sposób związana z naszą wiedzą lub sposobami jej weryfikacji.
Realizm naukowy to przekonanie, że teorie naukowe opisują rzeczywistość i że niektóre z naszych najlepszych teorii naukowych są w dużej mierze prawdziwe. Bezsprzecznie realizm naukowy odrzuca instrumentalizm, który postrzega teorie naukowe jedynie jako narzędzia do przewidywania zjawisk bez twierdzenia, że opisują one rzeczywistość. Naukowi realiści wierzą, że niektóre byty teoretyczne postulowane przez naukę, takie jak elektrony czy kwarki, rzeczywiście istnieją.
Realizm moralny to pogląd, że istnieją obiektywne fakty moralne, które są niezależne od naszych przekonań, uczuć czy kulturowych norm. Realistyczni moraliści wierzą, że pewne działania są obiektywnie dobre lub złe, niezależnie od tego, co ktokolwiek o nich myśli. Jest to stanowisko przeciwne wobec relatywizmu moralnego, który twierdzi, że moralność jest subiektywna i zależy od indywidualnych lub kulturowych przekonań.
Wpływ realizmu w filozofii
W filozofii realizm miał ogromny wpływ na rozwój myśli filozoficznej. Wpłynął na sposób, w jaki postrzegamy rzeczywistość, wiedzę i moralność. W filozofii nauki stanowi podstawę dla wielu dyskusji na temat natury teorii naukowych i ich zdolności do opisywania rzeczywistości. W etyce, realizm moralny dostarcza podstaw do obrony uniwersalnych wartości moralnych, które mają znaczenie niezależnie od kontekstu kulturowego.
Krytyka realizmu
Niewątpliwie realizm nie jest pozbawiony krytyki. Niektórzy filozofowie argumentują, że nasze poznanie świata jest zawsze pośredniczone przez nasze zmysły i umysł, co oznacza, że nie możemy mieć bezpośredniego dostępu do rzeczywistości samej w sobie. Podobnie inni krytykują realizm moralny, twierdząc, że moralność jest zbyt związana z ludzkimi emocjami i kontekstami kulturowymi, by mogła być obiektywna.
Trzeba zauważyć, że realizm w filozofii jest kluczowym podejściem, które wpływa na nasze zrozumienie rzeczywistości, wiedzy i moralności. Jego różnorodne odmiany dostarczają ram teoretycznych do analizowania i interpretowania świata w sposób, który uznaje istnienie niezależnej rzeczywistości. Mimo krytyki, pozostaje wpływowym nurtem w filozofii, kształtującym nasze myślenie o wielu fundamentalnych kwestiach.
Psychologia a realizm
Realizm jest również istotny w psychologii, gdyż trzeźwe myślenie sprzyja próbowaniu, a próbować to jednocześnie uczyć się i nabywać doświadczenia. Co z kolei zwiększa szanse powodzenia.
W psychologii realizm moralny polega na opisaniu, usystematyzowaniu oraz uzasadnieniu podstawowych intuicji dotyczących natury moralności.
Zakończenie
Z pewnością realizm jako podejście życiowe dąży do obiektywnego spojrzenia na świat oraz akceptacji jego wad i zalet. Podejmowania decyzji opartych na racjonalnym osądzie, co czyni je równie ważnym w sferze politycznej, psychologicznej, jak i moralnej. To umiejętność formułowania konkretnych celów, adekwatnych do możliwości aktualnych i rzeczywistych, nie przeszłych czy wyobrażonych. Jest to podejście, które pozwala rozróżniać, co jest fantazją, marzeniem, a co rzeczywistością. Z kolei pomaga to urealniać marzenia i cele
Dodatkowe materiały i ciekawostki
- Realizm metafizyczny zakłada istnienie pozaświadomościowych przyczyn naszych warunków epistemicznych, które są aprioryczne i subiektywne. Realizm polityczny postrzega polityczność jako najwyższą formę ludzkiej racjonalności, a realizm moralny zajmuje się opisem i uzasadnieniem intuicji dotyczących moralności.
- Realizm polityczny podobnie definiuje polityczność jako najwyższą formę ludzkiej racjonalności, zdolną do osiągania pewności w swoich sądach i wartościowaniach. To podejście umożliwia trafne ocenianie sytuacji i podejmowanie decyzji opartych na rzetelnych przesłankach.
Dzięki podejściu realistycznemu, ludzie mogą lepiej radzić sobie z wyzwaniami. Mogą podejmować racjonalne decyzje i dążyć do realistycznych celów. Przekłada się przede wszystkim na lepsze funkcjonowanie w różnych sferach życia.